احکام روزه مسافر در ماه رمضان

روزه، یکی از واجبات دین در ماه مبارک رمضان است. علی رغم اهمیت روزه، مسافر از انجام این فریضه الهی معاف است و باید قضای آن را بعد از سفر به جا آورد.

روزه، دستاویزی در جهت تقرب به خدا است. انجام این فرضیه الهی، وسیله‌ای جهت رسیدن به مراتب بالا در تقوا، پالایش بدن برای درک بعد روحانی یا کفّاره برخی گناهان، تقویت اراده همچنین ایجاد حس همذات‌پنداری نسبت به نیازمندان قلمداد می‌شود. در این مقاله به برخی از احکام سفر اشاره می‌شود.

در دین اسلام روزه از واجبات دین تلقی می‌شود. در چند آیه قرآن به روزه اشاره شده است، مانند:

شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَ مَنْ کانَ مَریضاً أَوْ عَلى‏ سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُریدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّهَ وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى‏ ما هَداکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ

این است ماه رمضان که قرآن در آن نازل شده، قرآنی که سراسرش هدایت‌گر مردم است و دارای دلایل روشنی از هدایت است و مایه جدایی حق از باطل است. پس کسی که در این ماه در وطنش حاضر باشد باید آن را روزه بدارد و آنکه بیمار یا در سفر است، تعدادی از روزهای غیر ماه رمضان را به تعداد روزه‌های قضا شده روزه بدارد. خدا آسانی و راحت شما را می‌خواهد نه مشقت شما را و قضای روزه برای این است که شما روزه‌هایی را که به خاطر عذر شرعی افطار کرده‌اید کامل کنید و خدا را بر اینکه شما را هدایت فرموده بزرگ شمارید و نیز برای اینکه سپاس‌گزاری کنید.

سوره بقره/ آیه ۱۸۵

احکام نماز مسافر و حد ترخص شرعی

• مسافری که به سفر می‌رود تنها در شرایط زیر می‌تواند نماز‌های چهار رکعتی را شکسته یعنی؛ دو رکعتی بخواند.
• سفر مسافر نباید از لحاظ مسافتی کمتر از هشت فرسخ باشد، به عبارت دیگر حداقل باید 4 فرسخ فاصله بین مبدا و مقصد باشد.
• مسافر از ابتدا سفری با مسافت هشت فرسخ (حدود 43 کیلومتر) پیموده باشد.
• قبل از رسیدن به حداقل مسافت شرعی (4 کیلومتر) از قصد خود از پیمودن مسافت کامل پشیمان نشود.
• در اثنای پیمودن مسافت شرعی با رسیدن به مقصد که قصد اقامت 10 روز دارد.
• اشکال شرعی در سفر نباشد، یعنی؛ جهت انجام امور حرام نباشد.
• مسافر از دسته افرادی نباشد که محل زندگی ثابتی ندارد، نباشد.
• مسافر به واسطه شغلش دائما در سفر نباشد مثل کسی که محل زندگی و شغلش دو شهر متفاوت باشد.
• به حد ترخص برسد، یعنی؛ به مقداری از مکانی که قصد اقامت ۱۰ روزه در آنجا را دارد، دور شود که اذان شهر را نشنود و دیوارش را نبیند.
•  مسافری که ماه رمضان به سفر می‌رود، در مواردی که نمازش شکسته می‌شود، نباید روزه بگیرد.

شرایط صحت روزه در سفر

   همچنین باید در برنامه سفر خود بدین موارد توجه کنید تا روزه صحیح باشد:

•       مسافر در ماه رمضان باید سفر خود را بعد از ظهر شروع کند، یعنی؛ بعد از ظهر از مبدا خود را به جایی که قصد اقامت 10 روز دارد، برساند.
•      مسافر باید سفرش قبل از ظهر تمام شود؛ یعنی، مسافر باید خود را قبل از سفر به مقصد برساند.
•      اگر مسافر قبل از ظهر به مقصد برسد، در شرایطی که مواردی از مبطلات روزه را انجام نداده باشد، روزه خود را به اتمام رساند، روزه‌اش صحیح است.

   عوامل باطل شدن روزه در سفر

• اگر مسافر بعد از ظهر به مقصد برسد، در صورتی در جایی که نمازش کامل است، حضور نداشته باشد، روزه‌اش باطل است.
• اگر مسافر قبل از ظهر به مقصد رسیده باشد ولی در طول سفر مبطلی انجام داده باشد، روزه‌اش باطل است. در این صورت، کفاره ندارد و باید فقط قضای آن را بگیرد.
• مسافرت در ماه رمضان به طور کلی از لحاظ شرعی اشکال شرعی ندارد اما سفری که به قصد فرار از روزه گرفتن باشد، مکروه است، یعنی؛ بهتر است که انجام نشود.
• مسافر، تنها در شرایطی می‌تواند در سفر روزه بگیرد که نذر روزه در سفر داشته باشد.
•  اگر به غیر از روزه ماه رمضان، روزه‌ای فردی دیگر بر انسان واجب باشد، اگر آن الزام از جهت حق الناس باشد (بابت روز مشخصی روزه گرفتن مواجب گرفته باشد) نمی‌تواند در آن روز مسافرت کند.
•  اگر نذر كند روزه بگیرد و روز آن را معین نكند، نمى‌تواند آن را در سفر به جا آورد، ولى چنانچه نذر كند كه روز معینى را در سفر روزه بگیرد، باید آن را در سفر به جا آورد و نیز اگر نذر كند روز معینى را چه مسافر باشد چه نباشد روزه بگیرد.
• اگر فراموش كند كه مسافر است، یا فراموش كند كه روزه است و در سفر روزه بگیرد، روزه او باطل است.

کفاره روزه مسافر 

 اگر مسافر قبل از ظهر مسافرت خود را آغاز کند، روزه‌اش باطل است، اما قبل از رسیدن به حد ترخص نمی‌تواند روزه‌اش را باز کند و اگر قبل از رسیدن به حد ترخص، افطار کند، کفاره افطار عمدی روزه بر او واجب است. کفاره افطار عمدی مشمول غذا دادن به شصت فقیر یا شصت روز روزه گرفتن (باید یک ماه و حداقل یک روز از ماه دوم پیاپی باشد) می‌شود.

سفر در ماه مبارک رمضان

اغلب مردم تصور می‌کنند، سفر در ماه رمضان چالش‌برانگیز است اما از قضا در ماه رمضان فرصت خوبی برای سفر به کشورهای مسلمان فراهم شده است. ماه رمضان یکی از مهم‌ترین مناسبت‌های مسلمانان است. این مناسبت در کشورهای مختلف برگزار می‌شود که هر کدام از این کشورها در این مناسبت‌ها آداب و رسوم خاصی دارد.

رمضان 1403 از 22 اسفند 1402 آغاز می‌شود و 21 فروردین 1403 به پایان می‌رسد. امسال تعطیلات نوروزی با ماه رمضان مقارن شده است. با در نظر گرفتن این شرایط هم می‌توان باز به سفر رفت. پیشهاد ویژه توربین تراول سفر به کشورهای قطر، مالزی، دبی و ترکیه است.

قطر

عامه مردم تصور می‌کنند، قطر در ماه رمضان کاملا تعطیل است اما اینطور نیست. فودکورت‌ها در مراکز خرید و هتل‌ها باز است و خوردن و آشامیدن در این اماکن مجاز است.